14 Şubat Sevgililer Günü, “Aşkın psikolojik ve biyolojik boyutları”

14 Şubat ne mana söz ediyor? Klinik Psikolog Dr. Esra Gül Koçyiğit: “Güven, hürmet ve kişisel alanları muhafaza, bağlantının devamlılığını sağlar”

Aşk, insanlık tarihi kadar eski bir his. Bazen memnunluk ve huzur getiren, bazen de Ruhsal olarak karmaşık olabilen bir süreç. Ünlü felsefeci Platon da aşkı, en tehlikeli ruh hastalığı olarak tanımlamış. Altınbaş Üniversitesi Psikoloji Kısmı Öğretim Üyesi, Klinik Psikolog Dr. Esra Gül Koçyiğit, 14 Şubat Sevgililer Günü vesilesiyle yaptığı açıklamada, aşkın insan psikolojisi üzerindeki tesirlerinin büyük olduğunu vurguladı. Dr. Esra Gül Koçyiğit, “Gerçek aşk, kişinin kendisini geliştirmesine ve duygusal olarak olgunlaşmasına yardımcı olan bir süreçtir. Sağlıklı alakalarda itimat, sevgi, bağlılık ve kişisel özgürlük istikrarlı bir halde yer almalıdır,” tabirlerini kullandı.

Aşkın kökeni ve evrenselliği

Dr. Koçyiğit’e nazaran aşk, insanın biyolojik ve duygusal gereksinimleri ile direkt temaslıdır. “Aşk, tarih boyunca sanatın, edebiyatın ve ideolojinin en çok işlenen mevzularından biri olmuştur. Şiirlerden romanlara, tiyatrodan sinemaya kadar aşk, her periyot insanın ruhunu besleyen bir tema olmuştur,” dedi.

“Aşık olan bireylerde dopamin düzeyi artar”

Psikolojik araştırmaların, beyindeki kimyasal dengeyi etkilediğini tespit ettiğini belirten Dr. Esra Gül Koçyiğit, aşkın hem duygusal hem de biyolojik bir süreç olduğunu aktardı. “Aşk, beyindeki serotonin, dopamin ve noradrenalin üzere kimyasalları etkiliyor. Âşık olan bireylerde dopamin düzeyi artarken, serotonin düzeyinde dalgalanmalar meydana gelir. Bu da heyecan, coşku ve güç artışı üzere belirtilerle kendini gösterir,” dedi.

Sadakat Hormonları: Oksitosin ve Vazopresin

Aşkın devamlılığını sağlayan en değerli hormonlardan birinin de oksitosin olduğunu söyleyen Dr. Esra Gül Koçyiğit; “Oksitosin, sevgi, bağlılık ve itimat hissini artıran bir hormondur. Partnerler ortasındaki fizikî temas, bu hormonun salgılanmasını dayanaklar ve bağın güçlenmesine katkıda bulunur. Ayrıyeten aşık çiftlerin bağlılığını arttıran vazopresin isimli öbür bir hormon daha salgılanır. Böylelikle partnerlerin birbirlerine olan bağlılığı artar. Yani oksitosin ve vazopresin hormonlarına sadakat hormonları da diyebiliriz.” diye konuştu

“Partnerler, ferdi hudutlarına hürmet göstermeli”

Altınbaş Üniversitesinden Dr. Koçyiğit, uzun vadeli, ağlıklı bir bağın temel taşlarının karşılıklı inanç, hürmet ve ferdî alanları muhafaza olduğunu belirterek şu tavsiyelerde bulundu:

• Partnerler birbirlerinin kişisel hudutlarına hürmet göstermeli
• Güven ve anlayış üzerine inşa edilen bağlar daha uzun ömürlü olur
• Duygusal ve biyolojik süreçlerin farkında olmak, sağlıklı ilgiler kurmada kıymetli rol oynar
• Aşk, özgürleştirici bir his olup, karşılıklı dayanak ve empati ile beslenmelidir

“Takıntılı aşklar tehlikeli olabilir”

Dr. Koçyiğit’e nazaran, gerçek sevgi ve bağımlılık ortasındaki farkı anlamak, sağlıklı bir bağ için kritik bir rol oynuyor. “Sevgi, karşılıklı hürmet, itimat ve ferdi özgürlük temelinde büyüyen bir histir. Lakin kimi durumlarda bu his, denetimsiz bir takıntıya dönüşebilir ve kişi hem kendisine hem de partnerine ziyan verebilir,” dedi.

Takıntılı aşk durumunda, beyindeki serotonin düzeyinin düşerken, dopamin ve noradrenalin düzeylerinin arttığını vurgulayan Dr. Koçyiğit, bunun da kişiyi dert, kuşku ve denetim gereksinimi ile baş başa bırakabileceğini belirtti.  Dr. Koçyiğit, obsesif-kompulsif bozukluk ile aşk ortasında bilimsel olarak gözlemlenen ilişkilere dikkat çekti.

Patolojik aşkın belirtileri nelerdir?

Dr. Koçyiğit, takıntılı aşkın birtakım temel belirtilerine vurgu yaparak şu ikazlarda bulundu:

• Partnerden başka kalmaya tahammül edememe, daima görme ve haber alma ihtiyacı
• Partnerin ferdî alanını kısıtlayacak formda ağır bir denetim ihtiyacı
• Karşı tarafın kişiselliğini görmezden gelme ve ilgiyi mutlak birliktelik üzerine kurma
• Kıskançlık ve sahiplenme hissinin ileri boyutlara taşınması
• Partnerin hayatının her alanına dahil olma uğraşı ve “Onsuz yaşayamam” fikrinin hakimiyeti

“Takıntılı Aşk”, ruhsal takviyesini gerektirir

Bu belirtilerin vakit içinde bireyin kendisine ve alakasına ziyan verebileceğini belirten Dr. Koçyiğit, “Takıntılı aşk durumu, kişinin hayat kalitesini düşürebilir ve ruhsal takviyesini gerektirebilir. Şayet birey, bu durumun farkına varıp sağlıklı bir ilgi süreci yönetmek istiyorsa, profesyonel bir uzmandan dayanak alması yararlı olacaktır,” dedi.

Son olarak, sevginin özgürleştirici ve geliştirici bir his olduğunu vurgulayan Dr. Koçyiğit, “Sağlıklı bir alaka, karşılıklı inanç, hürmet ve kişisel alanları tanıma temelinde inşa edilir. Gerçek aşk, zorlayıcı ve hudutları ihlal eden bir takıntıya dönüştüğünde, sevgi yerini ruhsal bir bağımlılığa bırakmıştır,” tabirlerini kullandı. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)