Bağırsak Sağlığı Neden Önemli?
Bağırsak sıhhati tüm beden sağlığımızı ilgileniyor ? Pekala beyin ve bağırsak sıhhatinin birbiri ile bağlı olduğunu biliyor muydunuz?
Son yıllarda yapılan bilimsel araştırmalar, insan sıhhatine dair bildiklerimizi kökten değiştiren bir gerçeği ortaya koydu. Beyin ve bağırsakların, birbiriyle daima bağlantı halinde olan ve birbirini etkileyen organlar olduğunu öğrendik. “İkinci beyin” olarak isimlendirilen bağırsaklarımız, sırf sindirim sistemi için değil, zihinsel sıhhatimiz için de kritik bir rol oynuyor. Beyin ve bağırsak ortasındaki bu çift taraflı irtibat, bağışıklık sisteminden ruh haline, gerilim idaresinden genel güç düzeylerine kadar birçok faktörü etkiliyor.
Bağırsak ve Beyin Ortası İlişki
Acıbadem LifeClub Sağlıklı Hayat Hizmetleri’nden Uzm. Dr. İrem Önlen, beyin ve bağırsak ortasındaki ilgi hakkında şunları söyledi: “Bu ifadeyi son vakitlerde çok sık duyuyoruz. Bunun sebebi bağırsakların hormonal aktiviteyle ve hudut sistemi ile yakından etkileşim ve irtibat halinde olmasıdır. Sağlıklı bir bağırsakta memnunluk hormonu denilen “Serotonin”nin %90’ ı üretilir. “Gaba” ismi verilen sakinleştirici nörotransmitterin kıymetli bir kısmı sağlıklı bir bağırsaktaki bakteriler tarafından üretilir. Elbette bu nörotransmitterlerin sempatik ve parasempatik hudut ağları aracılığıyla beynimizle bulunduğu etkileşimin ruh halimizle bağlantısı hala net olarak ortaya konulamamış bir araştırma hususudur.”
Bağırsak Mikrobiyomu Nedir?
Bağırsak florasının yenidoğan devrinde oluştuğunu belirten Uzm. Dr. İrem Önlen, “Sindirim kanalı yüzeyi 250- 400 m2 yani bir tenis alanı kadar bir alandan oluşmaktadır. İnsan bedeninin yaklaşık 2 m2’si deri ile 400 m2’si mukozal yüzey ile kaplıdır. Deri ve mukozal yüzeylerde (İntestinal sistemde, deride, ürogenital sistemde, ağız ve burun boşluklarında) yaşayan bakteri sayısı insanın kendi hücrelerinden daha fazladır. Gastrointestinal Sistemin (GİS) olağan florası doğumda sterilken, yenidoğan devrinde kazanılmaktadır. Annenin aldığı besinler, probiyotik alıp almaması, doğum biçimi (vajinal yahut cerrahi), gebelik yaşı, bebeğin beslenme biçimi (anne sütü yahut mama) üzere etkenlerle bu flora oluşmaktadır” dedi.
Stres Bağırsakları Nasıl tesirler?
Acıbadem LifeClub hekimlerinden Uzm. Dr. İrem Önlen, stresin bedeni fizikî, duygusal ve zihinsel olarak etkileyen biyolojik bir karşılık sistemi olduğunun altını çizdi: “Stresin, bağırsak mikrobiyotasının yapısını ve aktivitesini düzenlediği birkaç yol açıklanmıştır. Bilhassa, katekolaminler ve başka nöroendokrin hormonlar direkt mikrobiyal büyümeyi düzenler ve gerilime karşılık olarak GI yolundaki bağırsak hücreleri tarafından salgılanır. Ek olarak, vagus hududu ve enterik hudut sistemi aracılığıyla sinyalleşmede gerilim kaynaklı değişiklikler bağırsak hareketliliğini değiştirir ve sindirim aktivitesini azaltır, muhtemelen GI yolundaki fizikî kuvvetleri düzenleyerek ve substrat bulunabilirliğini değiştirerek bağırsak mikrobiyotasını tesirler. Kan, bilhassa şiddetli antrenman ve ısı gerilimine cevap olarak, gerilim reaksiyonu sırasında bağırsaklardan uzağa yönlendirilir ve bu da bağırsak mukozasının oksijenasyonunu değiştiren ve oksidatif gerilim ve inflamasyon yaratabilen bir hipoperfüzyon, iskemi ve reperfüzyon döngüsünü başlatabilir. Stres, kaç ya da savaş düzeneğini tetikleyerek sempatik hudut sistemini aktivite eder; adrenalin ve kortizol hormonlarını artırır. Bağırsak hareketlerini tesirler, mide asidini artırarak reflü ve mide yanmasına hasebiyle ülsere neden olur. Böylece bedende inflamasyona neden olarak mikrobiyomun bozulmasına, yararlı bakterileri azaltarak ziyanlı olanların çoğalmasına neden olur.”
Bağırsak Florası Gerilimi Nasıl Tetikler?
Bağırsak florasının da gerilimi değerli ölçüde etkilediğine dikkat çeken Uzm. Dr. Önlen, sözlerini şöyle noktaladı: “Bağırsaktaki sağlıklı mikrobiyom azaldığında beyin gerilimli durumlara daha hassas hale gelir. Bilhassa Lactobasillerin ve bifidobacterium üzere bakterilerin azalması gerilimin artmasına katkıda bulunabilir. Zararlı bakterilerin fazlalaşmasıyla üretilen toksinler beyinde gerilim yansılarını artırabilir, böylece anksiyete, öfke, panik atak, depresyon üzere his durumlarını daha sık yaşamaya başlarız. Bağırsak mikrobiyotasının hem kısa hem de uzun vadede gerilime verdiği reaksiyonun, hem sıhhati geliştirici (soğuk maruziyetiyle), hem sıhhati bozucu (psikolojik gerilim, sirkadiyen bozulma ve yüksek irtifayla) yahut her ikisi (fiziksel aktivite ve diyetle) de olabileceğini göstermektedir. Bunun manası bağırsak mikrobiyotasının olumsuz gerilimle bağlı sıhhat sonuçlarına katkıda bulunan bir faktör olabileceği, lakin birebir vakitte konakçı gerilim reaksiyonunu olumlu formda düzenlemek için bir araç da sağlayabileceğidir. Probiyotik ve prebiyotik besinler tüketmek, gerekmedikçe antibiyotik kullanmamak, gerilim regülasyonu sağlayacak aktivitelerde bulunmak, gerçek nefes almak üzere prosedürlerle bağırsak sıhhatimizi koruyabiliriz” (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)
